Welke onderwerpen staan er in een familiestatuut?

Bij het opstellen van een familiestatuut bepalen familieleden in samenspraak welke afspraken en regels vastgelegd moeten worden om het familiebedrijf goed te leiden. De vraag is: welke onderwerpen moeten of kunnen er vastgelegd worden in een familiestatuut.

Onuitgesproken regels en afspraken

Binnen een familiebedrijf ontstaat door de overlap van familie en bedrijf makkelijk een informele ondertoon in de manier van doen en communiceren. Dit maakt dat er onuitgesproken regels en verwachtingen ontstaan die niet vastgelegd zijn.

Hier is niets mis mee, totdat er een conflict of onenigheid ontstaat. Met een familiestatuut wordt dit ondervangen. Het familiestatuut zorgt ervoor dat iedereen uitgaat van dezelfde regels en verwachtingen.

Welke onderwerpen staan er in een familiestatuut?

Er is een aantal onderwerpen die in het familiestatuut geregeld kunnen worden:

Richting familiebedrijf

Praten we over de richting van het familiebedrijf dan praten we over de stip aan de horizon. Waar wil de familie met het familiebedrijf naar toe en welke waarden en gedragingen zijn belangrijk voor de uitstraling van het familiebedrijf. De afspraken die je hier maakt zorgen ervoor dat je qua visie, missie en strategie op koers blijft. Hierin gaan we in op onderwerpen als:

• Visie
• Missie
• Bedrijfsstrategie
• Ethische principes
• Kernwaarden familie
• Hoe om te gaan met conflicten
• Structuur (hoe zit de organisatie in elkaar)
• Hoe om te gaan met maatschappelijke kwesties als duurzaamheid

Eigendom en zeggenschap

In het familiestatuut leg je afspraken vast over eigendom en zeggenschap. Onder een eigendomsstrategie verstaan we het geheel van principes, keuzes en voorzieningen waartoe eigenaren besluiten met betrekking tot eigendom en wisselwerking tussen familie en onderneming. Onderwerpen die aan bod komen:

• Wie heeft, houdt of krijgt er straks zeggenschap? En wie is, blijft of wordt eigenaar zonder zeggenschap? In de praktijk blijkt dat de besluitvorming over opvolging of overname vaak een complex proces is, waarbij het recht verschillende mogelijkheden biedt.
• Zeggenschap bij calamiteiten: Dit kan zijn bij overlijden, een echtscheiding, faillissement, surseance van betaling of schuldsanering. Of als iemand met zeggenschap wilsonbekwaam wordt. Bij dit soort calamiteiten spelen er binnen een familiebedrijf, naast zakelijke aspecten, meestal ook veel emoties mee. Voor de continuïteit van de onderneming en het familievermogen is het dan belangrijk dat er van tevoren een vangnet is gecreëerd.
• Onroerend goed
• Aandelen en aandeelhouderschap
• Hoe om te gaan met schenkingen
• Financieringen
• Welke vorm van eigendomsoverdracht past het beste?
• Waarborgen van liquiditeit

Opvolging

Welke factoren zijn belangrijk bij de opvolging binnen het familiebedrijf. In het familiestatuut leg je vast hoe je wilt dat opvolging verloopt. Maar ook wat je zoekt in een opvolger en hoe de overdracht verloopt.

• Wie kan eigenaar zijn van een familiebedrijf
• Wat is de procedure voor bedrijfsopvolging?
• Opvolgingsplannen voor een familiebedrijf?
• Toetreding en uittreding van familieleden
• Hoe om te gaan met nieuwe Generaties binnen familiebedrijven: hoe integreer je verschillende generaties?" data-excerpt="Vader, zoon en kleindochter in het familiebedrijf . Deze en andere combinaties van meerdere generaties komen voor in familiebedrijven. Meerdere generaties met verschillende stijlen, ambities en competenties . Hoe.." data-featured-image="https://media-01.imu.nl/storage/companjen.com/7076/generaties-familiebedrijf-integreren-jpg-1170x500.jpg?t=1605804535" class="smart-content-link sc-link" href="https://companjen.com/familiebedrijven/generaties/">Generaties binnen familiebedrijven: hoe integreer je verschillende generaties?" data-excerpt="Vader, zoon en kleindochter in het familiebedrijf . Deze en andere combinaties van meerdere generaties komen voor in familiebedrijven. Meerdere generaties met verschillende stijlen, ambities en competenties . Hoe.." data-featured-image="https://media-01.imu.nl/storage/companjen.com/7076/generaties-familiebedrijf-integreren-jpg-1170x500.jpg?t=1605804535" class="smart-content-link sc-link" href="https://companjen.com/familiebedrijven/generaties/">Generaties binnen familiebedrijven: hoe integreer je verschillende generaties?" data-excerpt="Vader, zoon en kleindochter in het familiebedrijf . Deze en andere combinaties van meerdere generaties komen voor in familiebedrijven. Meerdere generaties met verschillende stijlen, ambities en competenties . Hoe.." data-featured-image="https://media-01.imu.nl/storage/companjen.com/7076/generaties-familiebedrijf-integreren-jpg-1170x500.jpg?t=1605804535" class="smart-content-link sc-link" href="https://companjen.com/familiebedrijven/generaties/">Generaties binnen familiebedrijven: hoe integreer je verschillende generaties?" data-excerpt="Vader, zoon en kleindochter in het familiebedrijf . Deze en andere combinaties van meerdere generaties komen voor in familiebedrijven. Meerdere generaties met verschillende stijlen, ambities en competenties . Hoe.." data-featured-image="https://media-01.imu.nl/storage/companjen.com/7076/generaties-familiebedrijf-integreren-jpg-1170x500.jpg?t=1605804535" class="smart-content-link sc-link" href="https://companjen.com/familiebedrijven/generaties/">Generaties binnen familiebedrijven: hoe integreer je verschillende generaties?" data-excerpt="Vader, zoon en kleindochter in het familiebedrijf . Deze en andere combinaties van meerdere generaties komen voor in familiebedrijven. Meerdere generaties met verschillende stijlen, ambities en competenties . Hoe.." data-featured-image="https://media-01.imu.nl/storage/companjen.com/7076/generaties-familiebedrijf-integreren-jpg-1170x500.jpg?t=1605804535" class="smart-content-link sc-link" href="https://companjen.com/familiebedrijven/generaties/">generaties
• Duidelijkheid over de voorwaarden waaraan opvolgers moeten voldoen (kennis/vaardigheden)

Rollen van familieleden

Binnen familiebedrijven ontstaan makkelijk rolconflicten omdat familie en bedrijf door elkaar heen lopen. Er ontstaat rolverwarring of rolonduidelijkheid. Om dit te voorkomen is het verstandig om praten over onderwerpen als:

• Welke rol spelen de verschillende familieleden in een familiebedrijf
• Gedragscode voor hoe om te gaan met elkaar
• Wat zijn vereisten voor het in dienst nemen van andere familieleden
• Wie vervult welke functie binnen het familiebedrijf?
• Afspraken bij het wegvallen van familieleden?

Vermogen

Het is van belang afspraken te maken over hoe vermogen verdeeld wordt binnen familie en binnen het bedrijf. Hierbij moet ook gekeken worden naar wat als een situatie verandert: wat betekent dit voor het vermogen? Onderwerpen die besproken worden:

• Wat gebeurt er met het door een familiebedrijf gegenereerde vermogen
• Duidelijkheid over wie deelneemt en profiteert van bedrijfsopbrengsten
• Hoe om te gaan met beloning van familieleden
• Dividendbeleid
• Vermogen en vermogensplanning
• Hoe wordt de waarde van het bedrijf bepaald
• Opbouw van pensioenen

Besluitvorming

Het is van belang om vast te leggen hoe besluitvorming loopt binnen het familiebedrijf. Juist omdat er makkelijk een vorm van informaliteit ontstaat door de familierelaties is het van belang inzichtelijk te maken wie welke besluiten maakt en hoe de processen lopen. Onderwerpen die besproken worden:

• Besluitvorming en bestuur binnen een familiebedrijf
• Oprichting adviesraden of raad van bestuur (bestuursstructuren)

Privé en zakelijk

De scheiding tussen privé en zakelijk is fragiel binnen het familiebedrijf. Het is dus belangrijk om consensus te bereiken over hoe hier mee om te gaan. Onderwerpen die besproken worden:

• Hoe om te gaan met de scheiding tussen familie en bedrijf?
• Wat gebeurt er als familieleden trouwen?
• Wat gebeurt er als familieleden scheiden?
• Wat gebeurt er als familieleden gaan samenwonen?
• Wat gebeurt er als familieleden kinderen krijgen?

Wat regel je niet een familiestatuut?

Een familiestatuut vervangt niet de behoefte aan statuten, aandeelhoudersovereenkomsten, dienstverleningsovereenkomsten voor bestuurders en andere juridische documenten die noodzakelijk zijn voor de oprichting en het bestuur van het familiebedrijf.

Ook is het van belang dat familieleden hun eigen testament opstellen als onderdeel van de successieplanning. Dit wordt niet ondervangen met het familiestatuut.

In hoeverre is het familiestatuut bindend?

In basis is het familiestatuut moreel bindend. Familieleden verklaren achter de gemaakte afspraken te staan door het statuut te ondertekenen. In principe is het familiestatuut juridisch niet bindend tenzij de familie overeenkomt dat bepaalde afspraken juridisch afdwingbaar moeten worden.

Ondersteuning bij het opstellen van het familiestatuut

Als familiebedrijf een ervaren adviseur inschakelen gespecialiseerd in het opstellen van een familiestatuut. Mariëlle Companjen heeft meer dan 13 jaar ervaring met het werken met en binnen familiebedrijven.

Voor het opstellen van een familiestatuut gaan we een traject in waarbij we tijdens diverse bijeenkomsten ingaan op onderwerpen als eigendom, zeggenschap, toetreding, overlegstructuur, omgang met conflicten en financiële aangelegenheden.

De afspraken worden uitgewerkt en vastgelegd in het familiestatuut. Tijdens een slotbijeenkomst worden het familiestatuut definitief gemaakt en ondertekend.

Zie ook: Begeleiding bij opstellen familiestatuut

Direct contact

Direct contact, laat je gegevens achter via onderstaand formulier. Ik neem binnen 24 uur contact met je op!