Hoe is de overlegcultuur binnen jouw familiebedrijf?
Heb jij een beeld hoe de overlegcultuur binnen jouw familiebedrijf is? Wordt het familiebedrijf draaiende gehouden door alleen informele lijntjes of zijn er ook formele momenten? Hanteert het familiebedrijf een familieraad? Kent je familiebedrijf een familiestatuut? Wat kun je doen om conflicten te voorkomen als gevolg van een te informele overlegcultuur?
De voordelen van een informele overlegcultuur
De meeste familiebedrijven kennen een informele cultuur. Er zijn korte communicatielijnen van oudsher en ook volgende generaties binnen familiebedrijven: hoe integreer je verschillende generaties? Het contact is informeel en er is oog voor elkaar. Niet alleen het werk is belangrijk, ook de relatie. Het gevoel dat je het met elkaar moet doen en afhankelijk bent van elkaar, overheerst vaak. Ook niet-familieleden in het bedrijf worden in die informele familiale sfeer meegenomen.
De beperkingen van een informele overlegcultuur
Een informele cultuur heeft ook nadelen. Vooral als het om overleg gaat en afspraken. Als je daar alleen maar informeel mee omgaat, kan dat nadelig zijn op de korte en lange termijn, zoals in dit voorbeeld.
Tom heeft de leiding overgenomen van het familiebedrijf. Net als zijn vader Hans, gelooft hij in een informele aanpak en heeft hij een hekel aan vergaderen. Hans wist iedereen altijd betrokken te houden door veel op de werkvloer te zijn. Hij wist intuïtief waar meer uitleg nodig was. Tom heeft vooral oog voor de familie. Hij stemt af met zijn neven en tante die ook in het bedrijf werken. De veranderingen doorvoeren, krijgen vaak te maken met weerstand. Dit is bij familiebedrijven niet anders. Toch wil je het liefst dat iedereen meegaat in wat je voor ogen hebt, maar hoe is dat mogelijk? De veranderingen die ze doorvoeren overvallen de andere werknemers. Dat knaagt, werknemers voelen zich onrustig.
Op een dag moet er ineens voorrang komen voor een grote order van een nieuwe klant. Niemand heeft het zien aankomen, behalve de ingewijden van de familie. Dit is de druppel voor een aantal. Twee mensen melden zich spontaan ziek en vertrekken naar huis, drie anderen gaan aan de slag maar lopen de kantjes ervan af.
Geen ruimte voor inbreng bij informele overlegcultuur
Als er geen formele kanalen zijn waarlangs je als werknemer je inbreng kwijt kunt, kan dat zorgen voor frustratie en minder werkplezier. Je hebt ruimte nodig om dingen te bespreken en daarvoor kun je niet alleen de informele lijnen inzetten. Of je moet net zo sociaal slim zijn als Hans in het voorbeeld natuurlijk…
Familiebedrijven te complex voor informele overlegcultuur
Maar op die slimheid kunnen de meeste familiebedrijven niet vertrouwen. De meeste familiebedrijven zijn te complex geworden om alleen langs informele lijnen te communiceren. Om iedereen mee te nemen en de motivatie hoog te houden, zijn ook formele lijnen nodig.
De nadelen van familiedominantie in de overlegcultuur
Bij een familiebedrijf lopen werkrelaties en familierelaties vaak door elkaar. Ook aan de keukentafel wordt gesproken over het bedrijf. Dat kan zorgen voor geen of slechte communicatie over de ontwikkelingen. Mensen in het bedrijf die niet tot de familie behoren, kunnen slecht of niet geïnformeerd zijn, zoals in het voorbeeld. Dat kan weer zorgen voor onvrede en demotivatie.
Wees alert op rolconflicten in de overlegcultuur
Een familiebedrijf heeft te maken met drie ‘systemen’: bedrijf, eigendom en familie. De familie geeft het familiebedrijf aan de ene kant meer kracht, maar aan de andere kant meer complexiteit in rollen. Deze complexiteit kan leiden tot rolconflicten. Een rolconflict kan komen door rolverwarring: een lid van de familie die niet tot de directie behoort bemoeit zich wel met directiezaken. Een rolconflict kan ook door rolonduidelijkheid komen.
Als vader directeur is en dochter werkt in het bedrijf, kan de vader binnen het bedrijf soms als vader en dan weer als directeur zijn dochter benaderen. Dat kan verwarrend zijn voor iedereen in het bedrijf. Een rolconflict kan ook komen door systeemdominantie: bij veel familiebedrijven is het gevaar dat de familie te dominant wordt, er is geen balans met bedrijf en eigendom. Al deze rolconflicten kunnen leiden tot problemen in de overlegcultuur.
Hoe borg je een goede overlegcultuur? Met een familieraad
Een familieraad is de basis voor een goede overlegcultuur. Het doel van de familieraad is de familie op één lijn houden. De familieraad kan de betrokkenheid van de familie versterken bij het bedrijf en besluiten stroomlijnen. De familie kan bevoegdheden aan de familieraad delegeren, zodat niet iedereen zich intensief hoeft te bemoeien met het familiebedrijf.
Hoe borg je een goede overlegcultuur? Met een familiestatuut
Naast een familieraad kan een familiestatuut enorm bijdragen aan een gezonde overlegcultuur. Een familiestatuut is een set aan afspraken die de familie onderling maakt over het familiebedrijf. Je spreekt een gedragscode voor de familie af over het familiebedrijf. Het doel van een familiestatuut is meestal de betrokkenheid van familieleden bij het bedrijf vergroten, de harmonie binnen de familie behouden, en een houvast bieden bij conflicten en dilemma’s in het familiebedrijf.
Wat kan Companjen Change Management betekenen?
Zit jij in de overgang van een informele overlegcultuur naar een formelere opzet? Zoek je ondersteuning daarbij? Heb je vragen over het opzetten van een familieraad en een familiestatuut? Mijn naam is Mariëlle Companjen. Ik ken het familiebedrijf van binnenuit. Ik heb een ruime ervaring als organisatieadviseur binnen familiebedrijven en corporates. Ik kan je helpen grote stappen te maken met het familiebedrijf. Wil je meer weten, neem gerust contact met me op.
Ik kan je helpen met pragmatisch advies en een no-nonsense aanpak gericht op concrete oplossingen. Maak gebruik van mijn brede netwerk van tal van familiebedrijven en professionals. Laten we stappen maken met jouw familiebedrijf!
Zie ook: Coaching en advies familiebedrijven
Contact
Wil je meer weten over mijn rol als extern adviseur of coach bij familiebedrijven? Neem gerust contact met mij op. Je kunt het contactformulier invullen, bellen met 0621833592 of e-mailen naar marielle@companjen.com.
Gerelateerde informatie
In de kennisbank van Companjen Change Management vind je praktisch artikelen die je verder helpen. Heb je deze artikelen al gelezen:
