Beslissingsprocessen optimaliseren in het familiebedrijf: dit is belangrijk!
Heb jij in het familiebedrijf moeite met beslissingsprocessen? Door de nauwe band tussen familie en bedrijf is dat logisch. Het optimaliseren van de beslissingsprocessen vraagt speciale aandacht bij familiebedrijven. Als de manier van besluiten helder is, schep je duidelijkheid voor de familie en het bedrijf en kun je je concentreren op de zaken. In dit artikel schetsen we de krachtenvelden rond beslissingsprocessen in het familiebedrijf. En we staan stil bij hoe beslissingsprocessen te veranderen.
Hoe verloopt besluitvorming in het familiebedrijf?
Beslissingen en besluiten vinden op diverse niveaus plaats. Hoe verlopen die processen in het familiebedrijf? Worden de meeste besluiten aan de keukentafel genomen in de privé sfeer of formeel via de zakelijke weg? De ervaring leert dat deze twee lijnen makkelijk door elkaar lopen.
Zo gebeurt de besluitvorming over belangrijke organisatievraagstukken bij veel familiebedrijven eerst of zelfs alleen binnen de familiekring. Dat kan aan de keukentafel zijn of ook in een formeel familieberaad. Een dergelijk beslissingsproces binnen de familie, kan een bron van spanning en conflicten zijn als er ook een Ondernemingsraad actief is. Op welke manier kan de OR dan nog invloed uitoefenen op besluiten over bijvoorbeeld overnames, investeringen en financiering? Wat betekent dat voor de binding met en motivatie voor het werk bij werknemers?
Krachtenvelden kunnen besluitvorming in een familiebedrijf lastig maken
Bij het familiebedrijf heb je altijd te maken met het krachtenveld van de familie. Wat vinden mijn ouders ervan? En oom en tante? Hoe staan neef en nicht hier tegenover? Ook familieleden die nog nooit actief in het bedrijf zijn geweest, kunnen beslissingen achter de schermen beïnvloeden. Soms hebben ze wel en soms geen eigendom. Dat kan het krachtenveld van de familie diffuus maken. Er is dan eigenlijk sprake van meerdere familiekrachtenvelden.
Dit familie krachtenveld speelt naast het zakelijke krachtenveld. Als het goed is, versterken ze elkaar. Als ze elkaar tegenwerken, kan dat in het uiterste geval de continuïteit van het familiebedrijf in gevaar brengen. Ben je te loyaal naar familie, dan kan het bedrijf eronder leiden. Als eigenaar en directeur heb je vaak te maken met de spanning tussen loyaliteit naar familie en verantwoordelijkheid voor het familiebedrijf. Je kunt dan een rolconflict ervaren. Zoals in het voorbeeld van Petra.
Zie ook: Omgaan met botsende karakters in het familiebedrijf
Petra heeft vertrouwen in het MT
‘Ik zie grote voordelen aan samenwerking als familie. Tegen familie kan je alles zeggen, het blijft altijd familie. Je hebt respect voor elkaar. Het is een oerdingetje, je bent loyaal naar je familie. Nadelen vind ik lastiger om te noemen. Je bent zo verbonden aan elkaar. Voor altijd. Het moet wel goed blijven gaan. Mijn vader is altijd adviseur geweest. Dat vind ik moeilijk. Ik vind dat mijn vader geen toegevoegde waarde meer heeft.
Mijn broer werkt ook in het bedrijf en vindt dat wel. Mijn vader is 67. Hij heeft ons op weg geholpen. Mijn broer en ik zijn beiden geen uitgesproken leiders. Mensen werken wel heel graag voor ons. Wij zijn toegankelijk, eerlijk en open. De sfeer is heel goed. Er wordt niet geschreeuwd, iedereen heeft respect voor elkaar. We hebben sinds kort een MT omdat we aan de 50 man zitten.
Met een financieel verantwoordelijke, een commerciële man (een neefje) en een spin in het web, die loods en kantoor verbindt. Ik heb dat MT hoog, we overleggen maandelijks en doen soms kort overleg.’
Wat is het belang van goede beslissingsprocessen?
Waarom is het zo belangrijk om beslissingsprocessen goed op orde te hebben? Allereerst weet iedereen dan waar hij/zij aan toe is. Iedereen in het bedrijf weet wie en waar de besluiten genomen worden. Zo worden onderhuidse conflicten voorkomen, simpelweg omdat het duidelijk is waar de leiding ligt. En zo werk je aan het uiteindelijke doel van heldere beslissingsprocessen: de eigenaren en de onderneming functioneren soepel en zijn toekomstbestendig.
Beslissingsprocessen op orde brengen, betekent eigenlijk dat je de bedrijfsfamilie professionaliseert. Een professionele bedrijfsfamilie versterkt het zakelijke krachtenveld. Een CEO van de derde generatie en tevens bestuursvoorzitter hoorde ik eens als volgt over de bedrijfsfamilie:
‘Gezinsvrede en eenheid en samenhang tussen de gezinsleden is de grootste troef. Zodra de familie begint te vechten en niet meer in staat is om redelijk te zijn, zal het bedrijf eronder lijden.’
Zie ook: De continuïteit van het familiebedrijf waarborgen
Hoe kun je veranderingen doorvoeren in beslissingsprocessen?
Ben je niet tevreden over hoe de beslissingsprocessen in het familiebedrijf verlopen? Ben je toe aan veranderingen? Dan zijn er twee punten om mee aan de slag te gaan:
- Breng in kaart hoe de beslissingsprocessen nu lopen.
- Betrek iedereen in de organisatie en de familie bij de gewenste veranderingen. Bespreek het huidige beeld van de beslissingsprocessen en het gewenste beeld. Doe dit organisatiebreed, niet alleen in het management. Kom niet zelf met een eindbeeld, maar laat het eindbeeld in het gezamenlijke proces ontstaan. Betrek ook de familie, voor een breed gedragen eindbeeld.
Wat kan Companjen betekenen?
Het kan raadzaam zijn afspraken over besluitvorming vast te leggen in het familiestatuut. Heb je hulp nodig bij het optimaliseren van de beslissingsprocessen? Companjen Change Management kan helpen als ervaren partner. Mijn naam is Mariëlle Companjen, ik ben organisatieadviseur. Ik ken het familiebedrijf van binnenuit. Mijn ouders hebben het familiebedrijf van mijn grootouders overgenomen. Bij ons thuis ging het altijd over ‘de zaak’. Ik draag familiebedrijven een warm hart toe. We kunnen als eerste stap beginnen met een zeer verhelderende ‘familiebedrijf bedrijfsscan’, als opstart naar een verandering ten goede!
Contact
Wil je meer weten over mijn rol als extern adviseur of coach bij familiebedrijven? Neem gerust contact met mij op. Je kunt het contactformulier invullen, bellen met 0621833592 of e-mailen naar marielle@companjen.com.
Gerelateerde informatie
In de kennisbank van Companjen Change Management vind je praktisch artikelen die je verder helpen. Heb je deze artikelen al gelezen:
