Hoe bereid je opvolgers in het familiebedrijf voor op de overname/leiderschap?
De overname van een familiebedrijf is een serieuze aangelegenheid. Statistisch gezien blijkt namelijk dat de overname een kantelpunt kan zijn daar waar het gaat om het voortbestaan van het familiebedrijf. Hoe beter je opvolgers in het familiebedrijf voorbereid op wat er komen gaat, hoe beter de opvolging verloopt. In dit blog ga ik in op de stappen die nodig zijn om je opvolgers voor te bereiden.
Het belang van vroegtijdige planning
Timing is alles! Dat geldt zeker voor de planning van de opvolging in een familiebedrijf. Begin niet te laat; een goed voorbereide opvolging is een proces van jaren, niet van maanden. Opvolging in een familiebedrijf is niet zo simpel als de volgende in lijn kan het familiebedrijf overnemen. Het vraagt om een keuze die gebaseerd is op factoren als vaardigheden, ontwikkeling, passie en visie.
Met welke uitdagingen krijg je te maken?
Bij het voorbereiden van opvolgers voor de overname van een familiebedrijf lopen zowel de huidige eigenaren als de potentiële opvolgers tegen uitdagingen aan.
Deze uitdagingen kunnen zowel emotioneel, praktisch als strategisch van aard zijn:
Het emotionele aspect
Een van de grootste uitdagingen in familiebedrijven is de verstrengeling tussen de familie en het bedrijf. De beslissingen die genomen worden, kunnen beïnvloed worden door persoonlijke belangen en gevoelens, wat kan leiden tot subjectiviteit bij het kiezen van een opvolger of het nemen van strategische beslissingen.
Een andere emotionele uitdaging kan zijn dat de huidige eigenaar het lastig vindt om zijn bedrijf los te laten. Dit kan de opvolgers in het familiebedrijf behoorlijk in de weg zitten.
Moeite met verandering
Zowel de huidige generatie als de werknemers kunnen weerstand bieden tegen verandering, vooral als zij gewend zijn aan een bepaalde manier van werken. Het accepteren van nieuwe ideeën en leiderschapsstijlen van opvolgers kan uitdagend zijn.
Generatieverschillen
Verschillen in visie en benaderingen tussen generaties binnen familiebedrijven kunnen leiden tot conflicten. De jongere generatie kan vernieuwende ideeën hebben die botsen met de traditionele werkwijzen van het bedrijf.
Wat als er meerdere gegadigden zijn voor opvolging?
Wanneer er meerdere gegadigden zijn voor opvolging dan is de vraag wie er eigenaar mag zijn. Is dat:
- Een kind met een bepaalde positie? Bijvoorbeeld de oudste of de oudste zoon.
- Alle kinderen.
- Alleen de kinderen die een actieve rol in het familiebedrijf hebben.
- Alleen de kinderen die in de directie komen.
- Een kind en diens partner.
Het is belangrijk om dit helder te hebben zodat dit in goede banen geleid kan worden.
Welke overwegingen spelen een rol bij de keuze voor een opvolger?
Belangrijke overwegingen bij de keuze voor een opvolger zijn:
Rechtvaardigheid
De opvolging moet eerlijk en rechtvaardig beoordeeld worden, zodat alle betrokken familieleden het gevoel hebben dat ze gelijk worden behandeld. Dit helpt conflicten en binnen de familie te voorkomen. Ook vergroot dit het draagvlak voor de opvolger.
Betrokkenheid van de opvolgers
Het is cruciaal dat de opvolger een sterke betrokkenheid bij het bedrijf heeft en bereid is zich in te zetten voor de lange termijn.
Financiële haalbaarheid: wat is er mogelijk?
De financiële aspecten van de opvolging moeten zorgvuldig worden overwogen. Dit omvat het beoordelen van de financiële gezondheid van het bedrijf, het bepalen van de waarde van het bedrijf en het plannen van de financiële aspecten van de overdracht, zoals belastingen en financiering.
Bestendige gedragslijn
Het is belangrijk dat de waarden, cultuur en strategieën van het bedrijf worden voortgezet onder de opvolger(s). Dit helpt de continuïteit van het bedrijf te waarborgen en zorgt ervoor dat de reputatie en relaties met klanten, leveranciers en werknemers behouden blijven.
Motivatie van de volgende generatie
De motivatie en bereidheid van de opvolger om het bedrijf te leiden en te laten groeien, zijn cruciaal. Als de opvolger niet gemotiveerd is of niet dezelfde passie voor het bedrijf heeft als de huidige eigenaar, kan dit problemen geven en de toekomst van het familiebedrijf in gevaar brengen.
Wat is er nodig om opvolgers goed voor te bereiden op de overname van het familiebedrijf?
Er zijn een aantal stappen die gezet kunnen worden om opvolgers goed voor te bereiden:
Het ontwikkelen van een leiderschapsidentiteit
Om het familiebedrijf over te nemen wordt er van opvolgers leiderschap gevraagd. Dit is een vaardigheid die opvolgers kunnen leren. Dit kan door praktijkervaring op te doen, maar ook door training en coaching te volgen.
Ervaring opdoen
Het kan helpend zijn wanneer opvolgers ervaring opdoen binnen alle facetten van het bedrijf, van de werkvloer tot managementposities, zodat ze de organisatie daadwerkelijk van A tot Z kennen.
Mentorschap en coaching
Wijs een mentor of coach toe aan de opvolger. Je kunt hierbij denken aan iemand die veel ervaring heeft binnen en buiten het familiebedrijf. Dit kan een extern iemand zijn.
Rol in bedrijfsbeslissingen
Betrek de opvolgers geleidelijk aan bij belangrijke bedrijfsbeslissingen zodat ze de kans krijgen om besluitvormingsvaardigheden en vertrouwen op te bouwen.
Financieel Management
Een opvolger heeft kennis van zaken nodig op meerdere terreinen. Zorg dat de opvolger een diepgaand inzicht heeft in alle aspecten van het bedrijf, inclusief de markt, concurrentie, financiële stromen, operationele processen en de waardeketen. Een opvolger kan deze kennis opdoen door trainingen en cursussen te volgen. Maar ook door te leren van de huidige leiders en eigenaren in het familiebedrijf.
Het belang van een goed opvolgingsplan
Een goed opvolgingsplan biedt houvast bij het voorbereiden van opvolgers. Een opvolgingsplan geeft duidelijke verwachtingen en doelen. Het beantwoordt belangrijke vragen zoals: Wie zijn de potentiële opvolgers? Wat zijn de tijdslijnen voor overdracht? Welke training en ervaring zijn nodig?
Deze duidelijkheid helpt zowel de huidige leiders als hun opvolgers om zich voor te bereiden op de overgang. Een opvolgingsplan voorziet in een gestructureerd kader voor de ontwikkeling van opvolgers. Het bepaalt welke vaardigheden en kennis nodig zijn en hoe deze ontwikkeld kunnen worden door middel van training, mentorschap, en praktijkervaring binnen het bedrijf
Onderzoek
Tijdens het opstellen van het bedrijfsopvolgingsplan zijn er meerdere zaken die om onderzoek vragen. Denk hierbij aan:
- Inzicht in hoe sterk de onderneming staat, ook na overname. Zodat het vermogen niet uitgehold wordt.
- Onderzoek naar fiscaal gunstige regelingen zoals de BOR (bedrijfsopvolgingsregeling)
- Het bepalen of de overdracht naar de volgende generatie verloopt via een erfenis, bij leven wordt geschonken of verkocht wordt aan de volgende generatie.
Wanneer is een opvolger klaar voor overname?
Er komt een punt dat de opvolger daadwerkelijk het bedrijf overneemt. Het helpt om in kaart te brengen wanneer dit het geval is? Dit geeft helderheid voor de huidige eigenaren en de opvolger. Je kunt hierbij denken aan een datum waarop de officiële overdracht plaatsvindt. Het kan ook zijn dat je dit moment laat afhangen van de ontwikkeling van de opvolger. Je kunt hierbij SMART doelen vaststellen. Denk hierbij aan doelen die betrekking hebben op het verwerven van kennis, vaardigheden, ervaring en het bereiken van bepaalde mijlpalen.
Als je leiderschap wilt beoordelen, kun je ook beoordelingstools en -instrumenten gebruiken die kijken naar besluitvorming, strategisch denken, en communicatie.
Als laatste kan het nuttig zijn om regelmatig vergaderingen in te plannen waarbij de voortgang van de opvolger wordt besproken met het bestuur of de familieraad.
Conclusie
In dit blog hebben we uitgebreid gesproken over het belang van het voorbereiden van opvolgers voor de overname van het familiebedrijf. We hebben aangestipt wat het belang is van een vroegtijdige planning en dat het een proces is wat voorbereiding vraagt.
We hebben verschillende stappen besproken die nodig zijn om opvolgers goed voor te bereiden, waaronder het ontwikkelen van een leiderschapsidentiteit en het opdoen van de juiste kennis en ervaring. Daarnaast hebben we gekeken naar het belang van een goed opvolgingsplan. Een succesvolle overname van een familiebedrijf is een complex proces, maar met de juiste aanpak is een succesvolle overname een zeer reëel verhaal.
Sparren over de voorbereiding van opvolgers
Is opvolging op dit moment een vraagstuk binnen het familiebedrijf? Neem gerust contact op om te kijken wat ik voor jullie kan betekenen.
