Wat zijn de kenmerken van een familiebedrijf?

Mariëlle Companjen

Ongeveer 60% van de bedrijven zijn familiebedrijven. Dat betekent dat deze bedrijven een ontzettend belangrijke rol spelen in het bedrijfsleven. Maar wat onderscheidt een familiebedrijf precies van een normaal bedrijf? Wij geven je de antwoorden.

Het verschil tussen een familiebedrijf en normaal bedrijf

Een familiebedrijf werkt vanuit een ander systeem dan ieder ander bedrijf. Het familiesysteem staat hier centraal. Vanaf je geboorte ben je al betrokken bij het reilen en zeilen van het bedrijf, waardoor je het bedrijf ook door en door leert kennen. Oude familietradities bepalen voor een deel hoe er met elkaar wordt omgegaan en loyaliteit is erg belangrijk. Hierdoor is het ook mogelijk dat emoties hoog op lopen, aangezien emoties ook een belangrijke rol binnen de familie spelen. Privé en werk versmelten met elkaar. Ook ontstaat er makkelijk onduidelijkheid over rollen, dit noemen we rolconflicten.

Bij een normaal bedrijf heb je met een bedrijfssysteem te maken. Je komt als buitenstaander binnen en leert het bedrijf gaandeweg kennen. Hierdoor voel je ook minder verbinding met het bedrijf, wat het makkelijker maakt om puur zakelijk te handelen. Wil je uit het bedrijf stappen? Dan zeg je je contract op en laat je het bedrijf achter zonder emotionele binding. Bij een familiebedrijf is dat lastiger, aangezien je als lid van de familie altijd verbonden blijft aan het bedrijf en de mensen die daar werken. Wil je bij een familiebedrijf gaan werken? Dan heb je dus een andere instelling nodig dan je bij een normaal bedrijf gewend bent. Persoonlijke banden en loyaliteit zijn veel belangrijker.

Zie ook: wat is het verschil tussen een gewoon bedrijf en een familiebedrijf?

De formele kenmerken van een familiebedrijf

Of een bedrijf formeel gezien als een familiebedrijf bestempeld mag worden, is afhankelijk van verschillende factoren. Er zijn drie formele kenmerken die bij een familiebedrijf horen. Wanneer je bedrijf minstens twee van de drie kenmerken heeft, is het formeel gezien een familiebedrijf.

- Het bedrijf is voor meer dan 50% in handen van één familie. De familie heeft daardoor een beslissende invloed op de bedrijfsstrategie en opvolging binnen het bedrijf.
- De meerderheid of minimaal twee van de leden van de ondernemingsleiding zijn afkomstig uit één familie.
- Is het bedrijf minder dan tien jaar geleden opgericht? Dan is ten minste één familielid van de directeur werkzaam binnen het bedrijf of heeft eigendom binnen het bedrijf.

De informele kenmerken van een familiebedrijf

De formele kenmerken van een familiebedrijf hebben vooral te maken met de bedrijfsstructuur. De informele kenmerken vertellen je iets over de eigenschappen binnen het bedrijf. Welke normen en waarden hebben familiebedrijven en hoe wordt er met elkaar omgegaan? Er zijn een aantal informele kenmerken die bij de meeste familiebedrijven voorkomen.

Loyaliteit is belangrijk

Doordat het familieleven en het zakelijke leven met elkaar versmelten, is het niet vreemd dat medewerkers vaak een persoonlijke band met het bedrijf hebben. Ze zullen daarom sneller trouw zijn aan het bedrijf en keuzes maken die het bedrijf ten goede komen. Familiebedrijven hebben vaak een lange geschiedenis die soms meerdere generaties omvat. Dat betekent niet alleen dat de medewerkers elkaar lang kennen, maar ook dat deze bedrijven vaak al jarenlang met dezelfde klanten werken. Hierdoor voelen niet alleen de medewerkers een bepaalde loyaliteit, maar ook de klanten.

Informele cultuur

Wanneer je met familieleden werkt, ken je elkaar vaak door en door. Het is daarom logisch dat je ook op een informele manier met elkaar omgaat. Het contact verloopt meestal niet via officiële kanalen, maar juist tijdens onderlinge gesprekken tussen de bedrijven door. Hierdoor worden afspraken snel gemaakt en kunnen besprekingen gemakkelijk worden voorbereid. Familieleden hebben vaak ook maar weinig woorden nodig om met elkaar te communiceren omdat ze elkaar snel begrijpen. Snelle, soepele en persoonlijke communicatie is dus belangrijk binnen een familiebedrijf.

Zie ook: informele cultuur in familiebedrijven

Oog op de toekomst

Familiebedrijven zijn over het algemeen erg duurzaam. Dat betekent dat ze een lange levensduur hebben. Dit komt vooral door de kracht van familiebanden. Familieleden vinden het belangrijk om hun bedrijf door te geven aan de volgende generatie. Hierdoor worden er keuzes gemaakt met het oog op de toekomst, wat voor een duurzaam bedrijf zorgt. Daarnaast zijn familieleden niet snel geneigd om hun bedrijf op te geven. Het bedrijf heeft niet alleen economische waarde, maar ook veel persoonlijke waarde. Daardoor wordt er vaak alles op alles gezet om het bedrijf gaande te houden, ook in moeilijke tijden.

Het driecirkelmodel

Om de verschillende posities van familieleden en medewerkers duidelijk te maken, is het driecirkelmodel ontwikkeld. Dit model bestaat uit drie cirkels die allemaal een apart veld visualiseren: familie, eigendom en bedrijf. Door de overlap van deze cirkels ontstaan er zeven velden, die allemaal een bepaalde positie aangeven.

Deze familieleden zijn geen eigenaar, niet werkzaam binnen het bedrijf en geen bestuurder.
Deze eigenaren zijn extern, hebben geen functie binnen het bedrijf en zijn geen toezichthouder.
Deze directieleden en toezichthouders zijn extern en komen dus niet uit de familie.
Deze familieleden werken binnen het bedrijf of zijn toezichthouder, maar zijn geen eigenaar van het bedrijf.
Deze familieleden werken niet binnen het bedrijf en zijn geen toezichthouder, maar zijn wel eigenaar van het bedrijf.
Deze medewerkers zijn extern en werken als directieleden of toezichthouders, maar zijn ook mede-eigenaar.
Deze familieleden zijn eigenaren van het bedrijf en werkzaam binnen het bedrijf, eventueel als toezichthouder.

Wat kan Companjen Change Management betekenen?

Sta je aan de vooravond van een belangrijk moment voor het familiebedrijf? Wil je graag het familiebedrijf tegen het licht houden voordat je cruciale keuzes maakt? Dan kan Companjen Change Management je helpen met coaching en advies. Mijn naam is Mariëlle Companjen. Ik ken het familiebedrijf van binnenuit. Mijn ouders hebben het familiebedrijf van mijn grootouders overgenomen.

Bij ons thuis ging het altijd over ‘de zaak’. Ik draag familiebedrijven een warm hart toe. Ik heb een ruime ervaring als organisatieadviseur binnen familiebedrijven en corporates. Ik help huidige en toekomstige leiders van het familiebedrijf aan de hand van een ‘familiebedrijf bedrijfsscan’. Dat levert een schat aan gespreksstof op en de basis voor een grote stap vooruit voor je bedrijf.

Zie ook: Coaching en advies familiebedrijven

Contact

Wil je meer weten over mijn rol als extern adviseur of coach bij familiebedrijven? Neem gerust contact met mij op. Je kunt het contactformulier invullen, bellen met 0621833592 of e-mailen naar marielle@companjen.com.

Direct contact

Gerelateerde informatie

In de kennisbank van Companjen Change Management vind je praktisch artikelen die je verder helpen. Heb je deze artikelen al gelezen: