De continuïteit van het familiebedrijf waarborgen: een opgave

Mariëlle Companjen

Familiebedrijven vormen het hart van onze economie. De sterksten bestaan al van generatie op generatie. Maar de continuïteit van het familiebedrijf komt niet bepaald vanzelf aanwaaien.

Integendeel, een overdracht is vaker niet dan wel succesvol. Waar moet je op letten als je de continuïteit van het familiebedrijf wilt waarborgen. Hoe kan de continuïteit van het familiebedrijf in gevaar komen en hoe anticipeer je daarop?

De continuïteit van het familiebedrijf in gevaar, hoe komt dit?

Als een familiebedrijf ten onder te dreigt te gaan, kan dat verschillende oorzaken hebben. Zoals in het voorbeeld van Ruud.

Ruud eist zijn deel op

Dirk en Annie hebben een succesvolle meubelmakerij opgebouwd. Hun drie volwassen kinderen Jan, Gea en Ruud werken op diverse posities in het familiebedrijf. Ruud is de jongste en altijd al het meest tegendraadse kind. Alledrie hebben ze aandelen in het bedrijf, gelijkelijk verdeeld.

Ruud heeft een relatie met een partner uit Australië. De band met Ruuds ouders is slecht, het klikt niet. Ruud wordt steeds opstandiger. Samen besluiten ze naar Australië te emigreren. Ruud wil alle schepen achter zich verbranden. Hij eist zijn deel van het familievermogen op.

Ze worden het niet eens over de waarde van de aandelen, met ruzie en een rechtszaak als gevolg. Dirk en Annie worden er gek van. Diep in hun hart hadden ze juist Ruud graag als opvolger gezien. Dat hebben zijn broer en zus altijd al aangevoeld, al werd het nooit uitgesproken. Gea zou ook heel graag het familiebedrijf overnemen.

Op een dag wanneer ze allemaal bij elkaar zijn, komt alles boven tafel. Gea is woest en diep geraakt, en vertrekt met de noorderzon.

Vijf oorzaken van een dreigende ondergang van het familiebedrijf

In dit voorbeeld komen twee bekende oorzaken van een familiebedrijfscrisis naar voren: conflicten tussen familieleden en een slechte voorbereiding op opvolging. Hieronder een vijftal veelvoorkomende oorzaken van een dreigende ondergang van het familiebedrijf.

  1. Conflicten tussen familieleden
  2. Geen duidelijke leiderschapsstijl
  3. Niet tijdig herkennen van groeifasen binnen organisatie
  4. Slechte voorbereiding op opvolging binnen familiebedrijf
  5. Externe omstandigheden zoals economische terugval

Waarom continuïteit in een familiebedrijf samenhangt met harmonie in de familie

Familie is de kracht van het familiebedrijf maar ook de achilleshiel. Daarom is harmonie in de familie essentieel voor de continuïteit van het familiebedrijf. We hebben 4 tips om de continuïteit te waarborgen. Ze hebben alle vier te maken met de harmonie in de familie.

Tip 1 voor continuïteit: duidelijke communicatie

Uit de praktijk en uit onderzoeken blijkt overduidelijk: open communicatie tussen alle bij het bedrijf betrokken familieleden is een van de meest belangrijke succesfactoren voor de onderlinge harmonie.

Alleen een afspraak ‘wij zeggen altijd alles tegen elkaar’ is niet toereiken. Regelmatig overleg is noodzakelijk. Daarin moeten belangrijke zaken aan de orde komen die de dagelijkse operatie overstijgen. Ook moet de evaluatie van elkaars functioneren op de agenda staan.

Tip 2 voor continuïteit: ga terug naar de basis, de familiewaarden

Alle keuzes waar je in familiebedrijven en bedrijfsfamilies voor komt te staan, worden beïnvloed door de waarden en normen van de familie. Het DNA van een familiebedrijf wordt voornamelijk bepaald door de familiewaarden van de bedrijfsfamilie.

Is iedereen bewust van deze familiewaarden? Worden ze gecommuniceerd en gedeeld binnen het bedrijf? Formuleer de familiewaarden gezamenlijk en leg ze vast. Ze vormen een goede steun bij het nemen van belangrijke en moeilijke beslissingen voor het bedrijf.

Kom je dan in een moeilijke situatie terecht met het familiebedrijf, dan zijn de vastgelegde en gedeelde familiewaarden een houvast bij de richting die je kiest. Iedereen snapt dan de beslissing, omdat deze is gebaseerd op de familiewaarden. Zonder familiewaarden als basis, is het risico dat je blijft hangen in meningsverschillen over de te nemen stappen.

Tip 3 voor continuïteit: bereid opvolging gedegen voor

Bedrijfsopvolging gaat om overdracht van de leiding, overdracht van eigendom en eventueel ook overdracht van zeggenschap. Bedrijfsopvolging vraagt om een goede voorbereiding.

Er komen fiscale, juridische en financiële zaken bij kijken. Maar ook de beleving van deze periode vraagt aandacht. Alle direct betrokkenen beleven deze periode op hun eigen manier en vaak intens. Hoe je de opvolging gedegen voorbereid, daarover hebben we zes adviezen voor je op een rij gezet.

Tip 4 voor continuïteit: voorkom rolconflicten

Hoe voorkom je conflicten binnen familiebedrijven? Conflicten op het werk zijn van alle tijden en komen overal voor. Conflicten binnen een familiebedrijf vragen speciale aandacht, omdat zakelijke en persoonlijke relaties met elkaar verbonden zijn. Lees elders meer hoe je conflicten in het familiebedrijf kunt voorkomen, zoals aandacht voor minderheidsbelangen.

Wat kan Companjen Change Management betekenen?

Heb je zorgen over de continuïteit van het familiebedrijf? Companjen Change Management kan je helpen. Mijn naam is Mariëlle Companjen, ik ben organisatieadviseur. Ik ken het familiebedrijf van binnenuit.

Bij ons thuis ging het altijd over ‘de zaak’. Ik draag familiebedrijven een warm hart toe. Ik kan jou als onafhankelijk familiebedrijf adviseur helpen met je vragen. Hoe kun je je communicatie onder betrokken familieleden verbeteren? Hoe maak je familiewaarden duidelijk voor iedereen? Hoe bereid je opvolging goed voor? Hoe voorkom je rolconflicten? Neem gerust contact op voor een oriënterend gesprek!

Contact

Wil je meer weten over mijn rol als extern adviseur of coach bij familiebedrijven? Neem gerust contact met mij op. Je kunt het contactformulier invullen, bellen met 0621833592 of e-mailen naar marielle@companjen.com.

Direct contact

Gerelateerde informatie

In de kennisbank van Companjen Change Management vind je praktisch artikelen die je verder helpen. Heb je deze artikelen al gelezen: