Stoppen of doorgaan met het familiebedrijf: hoe weeg je dat af?

Mariëlle Companjen

Je kunt als eigenaar van het familiebedrijf voor een cruciale beslissing komen te staan: gaan we door of gaan we stoppen met het familiebedrijf? Welke afwegingen maken familiebedrijven die hier al mee te maken hebben gehad? In dit artikel gaan we erop in. Daarnaast lees je over het belang van een goede opvolger en het belang van perspectief voor het familiebedrijf. Doorgaan hangt af van die twee voorwaarden. Anders wordt het stoppen en verkopen.

Stoppen of doorgaan, waar komt deze vraag vandaan?

Wat maakt dat je nu nadenkt over de vraag of je moet stoppen of doorgaan? Vaak heeft dat te maken met een of meerdere van deze situaties:

  • Leeftijd/ouderdom: je komt op een leeftijd waarop je het bedrijf moet voorbereiden op de tijd dat je er niet meer bent
  • Ziekte: je bent ziek en hebt daardoor geen ruimte meer voor het bedrijf, ook zijn de vooruitzichten niet gunstig
  • Geen plezier meer: je hebt het enthousiasme voor de zaak verloren, het bedrijf is meer last dan lust geworden

Welke afwegingen hebben anderen gemaakt om wel of niet te verkopen?

FBNed heeft onderzoek laten doen naar welke afwegingen familiebedrijven maken om te verkopen of juist het bedrijf voort te zetten. Deze kunnen je helpen in jouw denkproces.

Waarom besluiten families het familiebedrijf te verkopen?

  • Capabele opvolgers ontbreken
  • Het ontbreekt aan expansievermogen
  • Sterke concurrenten bedreigen de onderneming
  • Aandeelhouders eisen liquiditeiten
  • Druk van successierechten
  • Hoge prijzen lokken op de onderhandse of openbare markten
  • Door herbeleggen van activa kan het vermogen groeien
  • Aandeelhouders willen investeringen spreiden

Waarom besluiten families het familiebedrijf voort te zetten?

  • Met het familiebedrijf is vermogen te creëren
  • De familie is trots op het bedrijf
  • Particulier eigendom biedt concurrentievoordeel
  • De familie waardeert bedrijfseigendom binnen het erfgoed
  • Wens om kansen door te geven aan kinderen
  • Het bedrijf speelt een rol in het bijeenhouden van de familie
  • Men is bang dat vermogen uit beleggingen (in plaats van arbeid) de waarden en ethiek van de familie aantast
  • Zorg dat beleggingen op nieuwe terreinen voor een hoger rendement riskanter zijn dan gericht blijven op het familiebedrijf

Welke 2 vragen zijn van belang bij een mogelijke overname?

Als het moment van overname of verkoop aan de horizon gloort, zijn er twee grote vragen die je je moet stellen.

1. Heb je een goede opvolger, ja of nee?

De eerste vraag die een antwoord vereist, is of je een goede opvolger in beeld hebt. Een goede opvolger is iemand die:

  • met de verantwoordelijkheid kan omgaan
  • de talenten en capaciteiten heeft voor het leiden van een onderneming
  • daar ook plezier in heeft

De nieuwe generatie in de familie moet het dus zien zitten om het stokje over te nemen. Wil een van de kinderen de verantwoordelijkheid op zich nemen? Wil hij of zij het verdere leven er door laten bepalen?

Als ouders moet je vertrouwen dat het kind het aan kan. Is er enthousiasme en kundigheid aanwezig of spelen er andere motieven, zoals plichtsbesef? Wil het kind dit echt, zal het er echt gelukkig van worden?

2. Heeft de onderneming voldoende perspectief?

De tweede vraag die een antwoord vereist, is of de onderneming voldoende toekomst heeft. Dit is een vraag die je alleen kunt beantwoorden met een goede analyse van het bedrijf en de interne en externe ontwikkelingen. Daar hoort ook de vraag bij of een overname financieel uit kan, onderschat de kosten van overname niet.

Welke emoties komen kijken bij de vraag van stoppen of doorgaan?

De periode waarin je een keus voorbereid van stoppen of doorgaan, is vaak een emotioneel zware tijd. Aan de ene kant kun je het er zwaar mee hebben. Je hebt het bedrijf opgebouwd en moet het nu overdragen aan een ander of misschien wel verkopen met alle onduidelijkheid van dien. Je weet dat je afscheid moet nemen van je levenswerk waar je je beste jaren aan hebt gegeven.

Aan de andere kant kan het vooruitzicht op het afscheid ook een opluchting zijn. Je hebt jarenlang een zware verantwoordelijkheid met je meegetorst, en die last kun je straks afleggen.

Een mix van beide emoties komt ook voor: het kan zowel zwaar als licht voelen.

Je beslist tot overname binnen de familie, wat dan?

Als je beslist om het familiebedrijf voort te zetten, vragen deze punten je aandacht:

  1. Communicatie: je brengt of houdt de communicatie op gang over de plannen voor overdracht en opvolging
  2. Bedrijfsanalyse: je zorgt ervoor dat alle relevante feiten over de onderneming en haar toekomstperspectief zo objectief en volledig mogelijk op tafel komen
  3. Ambities in beeld: je zorgt ervoor dat de ambities en verwachtingen van de twee generaties zo duidelijk en volledig mogelijk worden uitgesproken en afgestemd
  4. Tijdpad: enerzijds moet je de beslissing tot overname niet overhaast nemen, anderzijds kun je de onzekerheid niet te lang laten duren. Niet voor de ouders, de kinderen en het bedrijf. Maak daarom tempo tijdens de voorbereidingstijd voor overname. En maak vooraf duidelijk wat de einddatum is van de voorbereiding.

Wat als er meerdere kinderen zijn?

Zijn er meerdere kinderen die sterk in leeftijd verschillen? Dan is het voor de ouders vaak moeilijk om te bepalen op welk moment zij met wie van de kinderen het gesprek aangaan. De tijd kan beginnen te dringen als het leeftijdsverschil tussen ouders en kinderen groot is. Helemaal als er gezondheidsproblemen spelen. Soms is dan een overgangsoplossing onvermijdelijk. Dus eerst een interimmer op de zaak tot er duidelijkheid is over opvolging binnen de familie.

Wat kan Companjen Change Management betekenen?

Companjen Change Management kan je helpen bij je voorbereiding op de overname of de verkoop. Mijn naam is Mariëlle Companjen, ik ben organisatieadviseur. Ik ken het familiebedrijf van binnenuit. Mijn ouders hebben het familiebedrijf van mijn grootouders overgenomen. Bij ons thuis ging het altijd over ‘de zaak’. Ik draag familiebedrijven een warm hart toe.

Ik kan jou als onafhankelijk familiebedrijf adviseur helpen met een familiebedrijf bedrijfsscan. Ik kan je helpen blinde vlekken te voorkomen als deskundig adviseur die weet hoe het werkt in een familiebedrijf.

Contact

Wil je meer weten over mijn rol als extern adviseur of coach bij familiebedrijven? Neem gerust contact met mij op. Je kunt het contactformulier invullen, bellen met 0621833592 of e-mailen naar marielle@companjen.com.

Direct contact

Gerelateerde informatie

In de kennisbank van Companjen Change Management vind je praktisch artikelen die je verder helpen. Heb je deze artikelen al gelezen: