Omgaan met weerstanden binnen familiebedrijven

Mariëlle Companjen

Iedere verandering stuit op weerstand. Dit geldt voor ieder bedrijf, maar in het bijzonder voor het familiebedrijf. Althans, het ligt allemaal net wat gecompliceerder. Het innovatieproces wordt namelijk aanzienlijk bemoeilijkt door bijvoorbeeld de complexe relatie tussen familie en bedrijfsmedewerkers.

De weerstandsproblemen doen zich op allerlei manieren voor en het is belangrijk om daar eerlijk naar te kijken. Want alleen dan is het mogelijk om antwoord te krijgen op de hamvraag hoe je moet omgaan met weerstanden binnen familiebedrijven.

Weerstanden binnen familiebedrijven: een aantal voorbeelden

Weerstanden binnen familiebedrijven doen zich op allerlei manieren voor. Daarom geven we een aantal voorbeelden:

  • Er moeten mensen ontslagen worden en dit ligt uiterst gevoelig. Vooral als het mensen betreft die er al jarenlang werken en zich met hart en ziel voor de zaak en de familie hebben ingezet.
  • Het bedrijf staat onder druk vanwege door externe omstandigheden. Denk aan slechte economische omstandigheden of de huidige coronacrisis. Dit heeft z’n weerslag op het bedrijf maar ook op de familie. Hoe meer familie er binnen het bedrijf werkt, hoe groter de impact.
  • Er is sprake van een veranderingstraject binnen het bedrijf en dit roept weerstand op. Denk aan wijziging van taken, een verandering van de hiërarchie, structuur van werken of verandering in werkomstandigheden.
  • Weerstand kan ook ontstaan door een fusie, reorganisatie of een inkrimping van het familiebedrijf. Het brengt vaak de nodige onzekerheid met zich mee.

Hoe familie de werksfeer in het bedrijf bepaalt

De familieleden in het familiebedrijf bepalen grotendeels de werksfeer. De onderlinge band is enorm en een eventueel conflict heeft grote consequenties. Een conflict dat zich binnen de familie voordoet, vertaalt zich namelijk door naar de werksfeer.

Maar dit geldt ook als een familielid een conflict heeft met een medewerker binnen het bedrijf. Andersom geldt dit natuurlijk ook. Een goede werksfeer draagt bij aan solidariteit van de mensen die er werken. Het is dus een continue wisselwerking en het is aan de werkgever om dit in goede banen te leiden.

Waarom ontstaat er weerstand bij veranderingen?

Verandering of innovatie brengt te allen tijde weerstand met zich mee. Er zijn een aantal redenen waarom dit zo werkt:

  • Medewerkers zijn bang om hun baan kwijt te raken. Daarnaast speelt ook de angst om niet meer samen te kunnen werken met collega’s. Verder is er ook angst dat dingen anders gaan dan anders en niet iedereen kan daar direct goed mee omgaan.
  • Een veranderingstraject kan er voor zorgen dat medewerkers zich onveilig voelen. Ze hebben het idee dat de vaste grond onder hun voeten wordt weggeslagen. Wie garandeert hen dat ze hun baan behouden?

Lees ook: Koersbepaling en strategiebepaling bij familiebedrijven

Hoe uit weerstand zich bij medewerkers en hoe reageren mensen op weerstand?

Weerstand bij mensen uit zich op twee verschillende manieren: directe en indirecte weerstand.

Directe weerstand

Directe weerstand is positief en vrij gemakkelijk herkenbaar. Bezwaren worden eerlijk en direct gecommuniceerd. Wordt hier op respectvolle wijze naar geluisterd en iets mee gedaan, dan draagt dit beslist bij aan een betere samenwerking.

Indirecte weerstand

Indirecte weerstand daarentegen heeft een negatieve lading en is lastig te herkennen. De boodschap wordt verpakt, waardoor niet direct duidelijk is wat iemand nu werkelijk bedoelt. Deze vorm van weerstand uit zich op verschillende manieren:

  • Agressieve vorm: deze weerstandsvorm herken je aan de enorme lading energie die ermee gepaard gaat.
  • Subagressieve vorm: dit is lastig te herkennen, maar iemand zegt “ja”, terwijl hij/zij van binnen denkt: “Bekijk het maar.”
  • Zichzelf verheffen boven de ander: echte redenen worden niet verteld en er is weinig oog voor inhoudelijke argumenten.
  • Teruggetrokkenheid: er is te weinig veiligheid om een mening te kunnen of durven geven.

Een belangrijk kenmerk van de indirecte weerstandsvorm is dat bezwaren niet of onvolledig worden geuit. Dit resulteert in roddel, achterklap en geklets in de wandelgangen. En ook dit is voelbaar binnen het familiebedrijf.

Tips voor het omgaan met weerstand

Er zijn allerlei opties voor hoe je kunt omgaan met weerstanden binnen familiebedrijven. Wij voorzien je graag van een aantal tips:

  • Geef altijd voldoende duidelijkheid, zodat er geen misverstanden ontstaan.
  • Bij het oplossen van knelpunten moeten leidinggevenden een actieve rol vervullen.
  • Luisteren is cruciaal: vel niet direct een oordeel en probeer ook niet meteen een oplossing aan te reiken.
  • Wees in alles open en transparant richting alle betrokken partijen.

Schakel een externe professional in bij weerstandsproblemen

Het is voor familiebedrijven niet altijd eenvoudig om te innoveren. De weerstandsproblematiek brengt vaak de nodige uitdagingen met zich mee. Om die reden is het prettig als er iemand met je meekijkt.

Een extern adviseur of coach weet als geen ander op welke weerstand je kunt stuiten bij een veranderingstraject. Juist ook binnen een familiebedrijf. Met een frisse en objectieve kijk zijn veel zaken positief aan te pakken. Neem daarom geheel vrijblijvend contact op voor een eerste kennismaking.

Contact

Wil je meer weten over mijn rol als extern adviseur of coach bij familiebedrijven? Neem gerust contact met mij op. Je kunt het contactformulier invullen, bellen met 0621833592 of e-mailen naar marielle@companjen.com.

Direct contact

Gerelateerde informatie

In de kennisbank van Companjen Change Management vind je praktisch artikelen die je verder helpen. Heb je deze artikelen al gelezen: